مباحثه طلبگی چیست؟
مباحثه طلبگی ،اصطلاحی که در سالهای اخیر در فرهنگ اصطلاحات سیاسی-اجتماعی حایی برای خودپیدا کرده است،گاهی در بین دعواهای سیاسی مجلس، نمایندگان گفتگوهای داغ خود را مباحثات طلبگی مینامند و گاهی نیزدر برخی از مناظره های علمی یا سیاسی طرفین، مناقشات و برخوردهای تند با یکدیگر را مباحثه طلبگی مینامند،اما براستی مباحثه طلبگی چیست؟
مباحثه طلبگی روشی متداول جهت فهم دقیق علوم حوزوی است که طالب در طول دوره تحصیل خود از این روش استفاده میکنند.
نحوه مباحثه
طلاب پس از شرکت در درس استاد و یادگیری آن درس مورد نظر را بتنهایی مطالعه میکنند تا دوباره با دقت تمام درس را دوره کنند و بتوانند بر آن تسلط نسبی پیدا کنند برای تسلط بهتر بر درس سعی میکنند یک شرح یا حاشیه ای که آن درس را بیشتر موشکافی کرده است را مطالعه کنند تا احاطه کامل بر درس داشته باشند، پس از مطالعه در فاصله ای چند ساعته از درس طلاب چند نفری که هم مباحثه هم هستند جمع میشوند قرعه کشی میشود تا معلوم
شود چه کسی باید درس را توضیح دهد فرد، مشخص شده فهم خود از آن درس را برای هم بحثان خود توضیح میدهد و احیانا به سوالات و اشکالات آنها پاسخ میدهد در واقع هر گروه بحثی بعد از حضور در کلاس و مطالعه فردی بصورت جمعی نیز تلاش میکنند با مشورت هم آن درس را بهتر متوجه شوند. نکته مهم اینکه طلاب سعی میکنند بر کسی که درس را توضیح میدهد اشکالاتی وارد کنند و او باید بتواند به اشکالات جواب دهد همین چکش کاریها باعث درک بهتر درس میشود.
دو شیوه ارائه بحث :
الف) برخی از طلاب ابتدا کتاب را بسته و از خارج از کتاب محتوای بحث را بیان میکنند و پس از کامل شدن محتوا کتاب را باز کرده عبارتها را میخوانند و محتوا را بر آن تطبیق میکنند .
ب ) برخی از طلاب نیز از همان ابتدا از روی کتاب عبارتها را میخوانند و محتوا را نیز در ضمن ترجمه ارائه میکنند.
هم مباحثه ها
طلبه ها برای اینکه بتوانند بحث کنند باید هم بحث داشته باشند تعداد نفرات بهتر است سه نفر باشد اگر طرفین بحث دو نفر باشند در صورت غیبت یکی از این دو بحث تعطیل میشود از این رو بهتر است طرفین بیشتر از دو نفر باشند اما طرفین اگر بیشتر از سه نفر باشند کیفیت کار با مشکل مواجه میشود چرا که در صوت تعدد هم بحث نوبت برای توضیح مطالب برای هر یک از افراد کمتر حاصل میشود بهتر است گروه بحث به لحاظ علمی نزدیک به هم باشند اگر یکی از هم مباحثه ها قوی تر از بقیه باشد بمرور نقش استادی بخود میگیرد و بقیه باید شاگرد او باشند و این با روح مباحثه که مشارکت همه را طلب میکنند منافات دارد. لازم بذکر است که هم مباحثه ها در یک درس باید ثابت باشند.
کتابهای کمک درسی
طلاب برای فهم بهتر درس علاوه بر گفته های استاد از منابع کمکی نیز استفاده میکنند منابع کمکی ممکن است پاورقیهای نسبتا مفصل همان کتاب یا حاشیه هایی باشد که بر کتاب نوشته شده است برخی از اساتید شرح هایی نیز بر کتابهای درسی نوشته اند که البته استفاده از شرحهای عربی بیشتر مفید خواهد بود.
فواید مباحثه
الف ) تسلط بر درس
نشتن پای درس استاد آماده کردن مطالب برای بحث و ارائه درس برای دوستان و هم مباحثه ها باعث میشود تسلط کافی بر درس حاصل شود ، گویا طلبه خود را آماده تدریس میکند و درس خوانده شده را برای چند نفر تدریس میکند و این تدریس باعث میشود طلبه بر درس احاطه داشته باشد پرسش و پاسخهای جدی در بحث ابهام ها را از بین میبرد و همین شیوه باعث میشود درس در ذهن طلبه ماندگاری بیشتری داشته باشد.
ب ) بالا بردن قدرت استدلال و بیان
با توجه به اینکه طلبه باید پاسخگوی سوالات و اشکالات دوستان خود باشد سعی میکند با بیان دلایلی آنها را قانع کند و ممکن است آنها براحتی قانع نشوند و بحث ادامه یابد تا یکی از طرفین بحث استدلال خود را به کرسی بنشاند همین ارائه استدلالها بمرور ذهنی قوی را ایجاد خواهد کرد از سوی دیگر با توجه به ارائه مطلب توسط خود طلبه بمرور قدرت بیان و گفتار طلبه تقویت خواهد شد.
نکته
نکته قابل توجه در این مباحثه ها این است که طلبه های هم بحث دوست و رفیق صمیمی هم هستند و ممکن است در فهم درس با هم چالش و اختلاف نظر داشته باشند گاهی کسانی که از دور نظاره گر بحث طلاب هستند فکر میکنند طلبه ها دعوا میکنند اما بعد از پایان بحث این طلبه ها دوستان صمیمی هم هستند این صمیمیت و هدف مشترک و مقدس است که سیاستمدارن را به طمع انداخته است تا اسم دعواهای خود را بحثهای طلبگی بنامند.
روش و آداب مباحثه و فوائد آن
روش مباحثه مخلصکلام حضرت استاد حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد حسن وکیلی (دامت برکاته)
